تاکید بر بومی‌سازی تجهیزات استراتژیک پالایشگاه‌ها
حمایت تمام قد شرکت پالایش نفت تهران از شرکت‌های دانش بنیان و تولیدکنندگان داخلی
مدیرعامل شرکت پالایش نفت تهران به شرکت‌های دانش بنیان توصیه کرد تمرکز اصلی آنها بر روی ساخت تجهیزات مورد نیاز با تکنولوژی بالای پالایشگاهی باشد و تاکید کرد در این مسیر از شرکت‌های دانش بنیان حمایت خواهیم کرد. 
 
حامد آرمان فر مدیرعامل شرکت پالایش نفت تهران در سمینار تغییر الگوی پالایشی و حرکت به سوی الگوهای پتروپالایشی که در حاشیه چهارمین نمایشگاه حمایت از ساخت داخل در جزیره کیش برگزار شد، نقش و اهمیت شرکت‌های دانش بنیان در صنعت نفت کشور را تشریح کرد. وی در ابتدای گزارش خود درامد شرکت‌های دانش بنیان بزرگ جهان در سال 2020 را بیش از 230 میلیارد دلار ذکر کرد و گفت: شرکت‌های بزرگ دانش بنیان جهان در طی چند سال اخیر مورد توجه قرار گرفته‌اند و بر اساس آمارها، در سال 2020 چهار شرکت برتر دانش بنیان دنیا در حوزه دیجیتال بیش از 230 میلیارد دلار درامد داشته‌اند.
آرمان فر گفت: رهبر معظم انقلاب طی چند سال اخیر به اهمیت شرکت‌های دانش بنیان همواره اشارات زیادی داشته‌اند. یکی از کلیدواژه‌هایی که طی سال‌‌های اخیر مورد تاکید مقام معظم رهبری بوده، اقتصاد دانش بنیان است که عملا به تحقق اقتصاد مقاومتی ارتباط پیدا می‌کند. در بند 2 سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی بر پیشتازی اقتصاد دانش بنیان به‌منظور ارتقاء جایگاه جهانی کشور و افزایش سهم کشور از تولید و صادرات محصولات دانش بنیان و دستیابی به رتبه اول اقتصاد دانش بنیان در منطقه تاکید شده است.
مدیرعامل شرکت پالایش نفت تهران در ادامه گزارش خود به موضوع ضرورت آینده پژوهی در صنعت پالایش پرداخت. وی در این خصوص گفت: آینده پژوهی مجموعه تلاش‌هایی است که با استفاده از تجزیه و تحلیل منابع، الگوها و عوامل تغییر یا ثبات به تجسم آینده‌های بالقوه به ما کمک می‌کند تا بتوانیم برنامه‌ریزی بهتری برای آینده داشته باشیم.
وی عوامل موثر بر آینده پژوهی در صنعت پالایش را الزامات زیست محیطی، تغییر در بازار محصولات، بحران جهانی آب و انرژی، لزوم کاهش هزینه‌ها، حاشیه سود کم پالایشگاه‌ها و استفاده از تکنولوژی‌های نوین برای افزایش تولید ذکر کرد.
 
مدیرعامل شرکت پالایش نفت تهران در خصوص روند مصرف انرژی در دنیا گفت: بررسی روند مصرف انرژی در جهان از سال 1970 تا کنون نشان می‌دهد ما یک افول در مصرف نفت و زغال سنگ داریم. در صنعت گاز افزایش مصرف داریم ولی یک افزایش چشمگیرتر در تولید و مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر را شاهد هستیم. 
آرمان فر افزود: روند تقاضا برای محصولات پالایشی نفت خام نشان می‌دهد یک ثباتی در فراورده‌های نفتی که ببه‌عنوان سوخت استفاده می‌شود وجود دارد. در استفاده از گاز مایع (LPG) و نفتای سبک یک افزایش را شاهد هستیم اما در بحث مصرف بنزین یک ثباتی را از سال 2020 تا 2040 تجربه خواهیم کرد و سپس شاهد کاهش تقاضا برای بنزین خواهیم بود.
بر اساس پیش‌بینی‌ها تا سال 2035 خودروهایی که دارای مصرف سوخت بنزین و گازوئیل هستند پیک مصرف را تجربه می‌کنند و بعد از آن شاهد افول این خودروها خواهیم بود و بعد از سال 2035 خودروهای الکتریکی و هیبریدی افزایش خواهد یافت.
مدیرعامل شرکت پالایش نفت تهران در خصوص مصرف بنزین در کشور گفت: مصرف بنزین در ایران از سال 1990 تا 2018 روند افزایشی داشته است. برخی کشورها از جمله عربستان مانند ما بوده اما کشور ترکیه کاهش مصرف داشته است. در کشورهای توسعه یافته مانند آلمان و فرانسه کاهش مصرف بنزین چشمگیر بوده است.
روند مصرف گازوئیل نیز شبیه بنزین بوده و مصرف گازوئیل در ایران و عربستان افزایش داشته است اما کشورهایی مانند روسیه، فرانسه و آلمان در مصرف گازوئیل کاهش چشمگیر داشته‌اند.
این مقام مسئول در ادامه گزارش خود به رشد خوراک پتروشیمی‌ها اشاره کرد و گفت: رشد خوراک پتروشیمی‌ها در مقایسه با سایر فراورده‌های نفتی در طی سال‌های 2015 تا 2040 همواره افزایشی بوده و این افزایش ادامه دارد.
وی از افزایش تقاضا برای محصولات واسطه پتروشیمی نیز خبر داد و گفت: بر اساس آمار مراکز معتبر دنیا، تقاضای اتیلن در سال 2018 از 157 میلیون تن به 240 میلیون تن در سال 2030 خواهد رسید و به عبارتی سالیانه حدود 6/3  درصد افزایش تقاضا برای این محصول را شاهد بوده‌ایم. این عدد طی این سال‌ها برای پارازایلین 5/3 درصد و برای پروپیلن 9/3 درصد بوده است.
آرمان فر دستیابی به رتبه اول منطقه به لحاظ ظرفیت پالایشی را از جمله اهداف سند چشم‌انداز توسعه کشور دانست و گفت: بر اساس سند چشم‌انداز کشور در سال 1404 و بر اساس کار آینده پژوهی که ما انجام داده‌ایم دستیابی به رتبه اول منطقه به لحاظ ظرفیت پالایشی به منظور ایجاد بالاترین ارزش افزوده از منابع هیدروکربوری و دستیابی به جایگاه اول منطقه در زمینه ارزش تولید مواد و کالای پتروشیمیایی به منظور ایجاد بالاترین ارزش افزوده از منابع هیدروکربوری مد نظر می‌باشد. مهم ترین مسائل پیش‌روی صنایع پالایشی کشور در سال‌های آتی را می‌توان عدم تناسب عرضه و تقاضای خوراک و فراورده‌ها، ارتقای استانداردهای آلایندگی، ظرفیت و پیچیدگی پالایشگاه‌ها، بحران جهانی آب و انرژی و حاشیه سود پالایشگاه‌ها ذکر کرد.
وی ادامه داد: برای اینکه محصولات پالایشگاه‌ها را به روز کنیم دو راه وجود دارد. موضوع عدم سود مناسب پالایشگاه‌ها قطعا تعطیلی قریب‌الوقوع پالایشگاه‌ها را به‌دنبال خواهد داشت که عواقب آن مشخص است. بنابراین ناگزیر هستیم به سوی تولید محصولاتی با ارزش افزوده بالاتر حرکت کنیم. در همین راستا در پالایشگاه بندرعباس اقداماتی شروع شده است. در موضوع ارتقاء برش‌های سنگین نفتی (Upgrading) فقط به تولید سوخت توجه نکرده‎ایم بلکه نگاه ما این است که به سمت احداث واحدهای پتروشیمیایی حرکت کنیم و برای آن هم برنامه داریم. اگر به این سمت حرکت کنیم قطعا تنوع محصولات ما بیشتر خواهد شد و منجر به سوددهی پالایشگاه می‌شود.
آرمان فر در خصوص وظیفه و نقش پالایشگاه‌ها در قبال شرکت‌های دانش بنیان گفت: موضوع مهمی که مطرح است این است که در شرایط تحریمی کنونی چه کمکی می‌توانیم به شرکت‌های دانش بنیان کنیم و این شرکت‌های دانش بنیان چه کمکی می‌توانند به صنایع پالایشی کنند. طراحی و بومی‌سازی تجهیزات استراتژیک پالایشگاه‌ها یکی از انتظاراتی است که ما از شرکت‌های دانش بنیان داریم.
وی در ادامه اظهار داشت: ساخت تجهیزات High-Tech مانند کمپرسور، پمپ و توربین برای پالایشگاه‌ها اهمیت زیادی دارد. خوشبختانه طی بازدیدهایی که از چند شرکت دانش بنیان داشتیم توربین‌هایی توسط شرکت‌های دانش بنیان ایرانی ساخته شده که عملکرد مناسبی دارند و با توربین‌های ساخت آمریکا قابل مقایسه هستند. با حمایت‌هایی که از شرکت‌های دانش بنیان صورت گرفته در حال حاضر حدود 85 درصد از تجهیزات مورد نیاز پالایشگاه‌ها در داخل کشور ساخته می‌شود اما باز هم جای کار داریم.
مدیرعامل شرکت پالایش نفت تهران به شرکت‌های دانش بنیان توصیه کرد که در حوزه ساخت تجهیزات ابزاردقیق نیز برنامه‎ریزی داشته باشند. وی در این خصوص گفت: شرکت‌های دانش بنیان در زمینه ساخت ابزاردقیق خیلی می‌توانند به ما کمک کنند. به عنوان یک کارفرما از برخی پالایشگاه های ژاپن بازدید داشتیم و نکته مهم این بود که آنها انبار کافی برای تجهیزات در اختیار نداشتند. پس از پرس و جو متوجه شدیم که بیشتر تولیدکننده‌های آن کشور در نزدیک پالایشگاه‌ها قرار داشتند. چه خوب است که تولیدکننده‌های ما نیز در شعاع 10 کیلومتری پالایشگاه ها باشند تا بتوانیم به راحتی به تجهیزات مورد نیاز دسترسی داشته باشیم و مقداری از استرس‌ها و فشارهای عملیاتی کم شود.
آرمان فر خودکفایی در تولید برخی از کاتالیست‌ها را بسیار ارزشمند دانست وگفت: پالایشگاه تهران در زمینه تولید کاتالیست با یکی از شرکت‌های دانش بنیان همکاری بسیار نزدیک و خوبی داشت. برای ساخت کاتالیست ایزومریزاسیون که مصرف اولیه آن در پالایشگاه اصفهان بود، پالایشگاه تهران تمام اطلاعات و تجارب را در اختیار این شرکت دانش بنیان قرار داد و کارشناسان پالایشگاه تهران نقش پررنگی در تولید این کاتالیست داشتند. کاتالیست ایزومریزاسیون از نظر تکنیکی فعالیت بسیار پیچیده‌ای دارد و ما می‌توانیم در این زمینه ادعای خودکفایی کنیم و وارد مراحل بعدی آن شویم. در حال حاضر که در این حوزه به خودکفایی رسیده‌ایم حیف است به زیر پرچم کشورهایی برویم که زمان تحریم پشت ما را خالی کردند.
وی یکی دیگر از نیازهای شرکت‌های پالایشی را مواد شیمیایی ذکر کرد و گفت: در حوزه تولید مواد شیمیایی مهم و ضروری شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند فعالیت کنند. گاهی اوقات پیش می‌آید که یک محصول شیمیایی کمتر در دسترس یک پالایشگاه قرار دارد که در چنین شرایطی خوشبختانه پالایشگاه‌ها از همدیگر حمایت می‌کنند. از شرکت‌های دانش بنیان انتظار می‌رود که در این زمینه بیشتر کار کنند.
 
وی تصریح کرد: در زمینه اصلاح فرایندهایی که با مسائل زیست محیطی ناسازگار هستند شرکت‌های دانش بنیان می‎توانند قدم‌های موثری بردارند. تبدیل لجن‌های نفتی و بیولوژیکی به کودهای شیمیایی یکی از پیشنهادات ما به شرکت‌های دانش بنیان است. استفاده از فناوری‌های نانو برای بهینه کردن تولید و کمک به کاهش مصرف انرژی از جمله آب و حرکت به سمت تولید و بومی‎سازی لیسانس و دانش فنی فرایندهای پالایشی مهم اهمیت زیادی دارد.
آرمان فر در بخشی از صحبت‌های خود به نوع رابطه شرکت‌های پالایشی و شرکت‌های دانش بنیان اشاره کرد و گفت: باید تاکید کنم که نباید نگاه ما این گونه باشد که ما به عنوان کارفرما و شرکت‌های پالایشی یک گوشه بنشینیم و بگوییم این مشکلات را داریم و انتظار داشته باشیم شرکت‌های دانش بنیان بیایند و مشکلات ما را حل کنند تا ما با خیال راحت بتوانیم پالایشگاه را اداره کنیم و در واقع خواب راحتی داشته باشیم. باز تاکید می‌کنم که هرگز این گونه نیست و در یک فضای تعاملی با شرکت‌های دانش بنیان قرار داریم.
مرحله اول فعالیت یک شرکت دانش بنیان تحقیق و مطالعه است و پس از آن باید کالای خود را تجاری‌سازی کنند. در این مقطع شرکت‌های دانش بنیان ضرر انباشته دارند و سرمایه آنها صرف تحقیق و توسعه (R&D) می‌شود. به عنوان یکی از نمایندگان شرکت‌های پالایشی این نگاه را نداریم که گوشه‌ای بنشینیم و نظاره‌گر فعالیت و تحقیق و توسعه شرکت‌های دانش بنیان باشیم. سایر مدیران محترم شرکت‌های پالایشی نیز این نوع نگاه را ندارند. ما معتقد هستیم که باید در این مراحل به شرکت‌های دانش بنیان کمک کنیم. آمارهایی که وجود دارد نشان می‌دهد که تعداد بسیار زیادی از استارت‌آپ‌ها وشرکت‌های نوپا به موفقیت نمی‌رسند و شکست می‎خورند که عدم حمایت از آنها در مرحله تحقیق یکی از دلایل اصلی آن است.
مدیرعامل شرکت پالایش نفت تهران در ادامه اظهار داشت: برخی از شرکت‌های دانش بنیان به سراغ موضوعاتی می‌روند که دغدغه و مشکل ما نیست. لازم است که مشکلات و دغدغه‌های شرکت‌های پالایشی در اختیار این شرکت‌های دانش بنیان قرار گیرد. به عنوان اولین شرکت در حوزه صنعت یک دفتر را در پارک علم و فناوری پردیس ایجاد کرده‌ایم تا شرکت‌ها بتوانند خیلی راحت در آن دفتر دغدغه‌ها و مشکلات پالایشگاه ها را ببینند و مطلع شوند.
آرمان فر حمایت از شرکت‌های دانش بنیان را بسیار ضروری و مهم دانست و گفت: شرکت‌های دانش بنیان در دره مرگ نیاز به حمایت دارند. شرکت‌های دانش بنیان ممکن است توان مالی کافی را نداشته باشند. اگر شرکت‌های دانش بنیان واقعاً دارند برای ما کار می‌کنند لازم است دست آنها را بگیریم. در جایی که ضرر انباشته آنها بی‌نهایت شده دست شرکت‌های دانش بنیان را بگیریم و بر روی آنها سرمایه‎گذاری کنیم. اگر واقعا اعتقاد به شرکت‌های دانش بنیان داریم باید آنها را حمایت کنیم. سرمایه‌گذاری و حمایت باعث می‌شود شرکت‌های دانش بنیان از این دره مرگ نجات پیدا کنند و وقتی به مراحل موفقیت رسیدند ما هم از این موفقیت منتفع می‌شویم.